به نقل از «خبرآنلاین»

مفهوم مصیبت در زیارت عاشورا

تاریخ انتشار: ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۱۱۵۴۸

نشست «حسین با که می‌جنگد؛ روایتی آیین‌شناسانه» شب گذشته ۲۱ شهریورماه با سخنرانی امیر مازیار، نویسنده و استاد دانشگاه هنر در باشگاه اندیشه برگزار شد که گزیده‌ای از مباحث آن را می‌خوانید؛

عنوان بحث یا پرسشی که می‌خواهیم به آن پاسخ دهیم این است که؛ حسین(ع) با که می‌جنگید؟ من می‌خواهم از اینجا شروع کنم. بحثی که من می‌کنم در شناخت آیین است، چون در واقع آنچه در رابطه با امام حسین(ع) با آن روبرو هستیم در معنای دقیق کلمه آیین است و تا مختصات خود آیین را نشناسیم و ندانیم داریم چکار می‌کنیم، ممکن است دشواری‌هایی که بر سر فهم مسائلی که اتفاق می‌افتد وجود دارد برایمان حل نشود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از سوی دیگر مطالعات مربوط به آیین در جامعه ما بسیار کم است. در متون دین‌شناسانه ما کاملا جای خالی بحث چیستی آیین را می‌بینیم. منظورم از آیین، اعمال و مناسکی است که در دین وجود دارد و بخش اساسی دین را تشکیل می‌دهد ولی معمولا توجه جدی به آن وجود ندارد که این چیست و چه می‌کند. زاویه ورود من به این بحث از این مدخل است.

نکته دیگر اینکه انگیزه طرح این بحث از محرم امسال اتفاق افتاد. در اوایل محرم امسال حوادث تلخی در جامعه ما رخ داد و در فضای عمومی بازتاب داشت. به این شکل؛ کسانی که دارند این همه عزاداری می‌کنند چرا ظلم موجود در جامعه را نمی‌بینند؟ اینها دارند برای که عزاداری می‌کنند؟ اگر ادعا می‌کنند امام حسین(ع) در راه مبارزه با ظلم جانش را فدا کرد و اینها پیروان آن حسین(ع) هستند چرا واکنشی از آنها نمی‌بینیم؟ این سوال، سوال مهمی است. البته طرح این سوال از یک طرف دیگر عجیب است چون گویی در جامعه ما روند حرکت به این سمت است که هرچه بیشتر می‌خواهیم دین از عرصه سیاست کنار کشیده شود ولی با این وجود، این پرسش نسبت به دینداران مطرح می‌شود. من می‌خواهم وارد همین بحث شوم و مقصود من پاسخی است به این پرسش. محوری‌ترین امر این است؛ مشخص کنیم حسین(ع) با که می‌جنگید تا کسانی که پیروان حسین(ع) هستند خودشان را موظف ببیند در آن راه حرکت کنند.

عظمت واقعه کربلا در تاریخ

مطابق یک روایت تاریخی که البته جزئیات زیادی از آن روایت نمی‌دانیم، می‌دانیم در عاشورا واقعه عظیمی درگرفت و در آن جنگ، حسین بن علی(ع) و جمع مهمی از یارانش و خاندانش که خاندان پیامبر(ص) بودند قتل عام شدند. این حادثه، حادثه بزرگی در جهان اسلام بوده است. این حادثه طرفی داشته یعنی کسی این جنگ را برپا داشته و این واقعه را رقم زده است. طرف مقابل آنها یعنی اصحاب و یاران امام حسین(ع) که به آن حضرت تعلق خاطر داشتند، بعد از این واقعه منقلب و خونخواه حسین(ع) شدند و به خونخواهی او بلند شدند و جنگ‌هایی درگرفت و آنقدر این حادثه بزرگ بود که می‌طلبید افرادی به خونخواهی بلند شوند.

سده‌ها گذشت و مسببان آن ماجرا رفتند و آن سلسله برچیده شد و آدم‌های دیگری آمدند، اما ما می‌بینیم در متون دینی و آیین عاشورا گویی از ما خواسته شده که این جنگ تمام نشده و این جنگ زنده است و شما باید بجنگید. سوال این است با که باید در جنگ باشیم و برای چه این جنگ را انجام دهیم؟ وقتی در زیارت عاشورا می‌گوییم «حرب لکم حاربکم» معنایش همین است.

برخی که می‌خواهند این عبارت را تفسیر کنند آن را تعمیم می‌دهند و می‌گویند مثلا اهل سنت دشمن ما هستند. این حرف عجیبی با ثمرات بسیار بد است. می‌شود جور دیگری هم به این قضیه فکر کرد. باید به متن زیارت عاشورا برگردیم و ببینم در متن زیارت عاشورا چه گفته می‌شود و چه اتفاقی دارد می‌افتد. همانطور که دیگران هم گفتند وقتی به متن زیارت عاشورا صرف نظر از اینکه اعتبار دارد یا اعتبار ندارد، نگاه کنیم، بوی جنگ را می‌شنویم. گروهی تدارک جنگ دیدند، سلاح‌ها را آماده کردند و جمع شدند و فاجعه‌ای را رقم زنند. این زیارت متنی نزدیک به واقعه است، چون جزئیات نظامی واقعه را هم ذکر می‌کند. به نظر من این متن جزئی از ادبیات حرب است. ادبیات حرب در عالم اسلام ادبیات مهمی است. اساسا شکل‌گیری دین اسلام با جنگ‌های مهمی همراه است.

برجستگی مفهوم مصیبت در زیارت عاشورا

ادبیات حرب به طور عمومی نوعی دعوت به جنگ است ولی ادبیات جنگ قابلیت این را دارد تبدلات گوناگونی بپذیرد و این ادبیات جنگ در متون دینی رنگ دینی پیدا کرده است. متن زیارت عاشورا چنین چیزی است اما یک اتفاقی در آن می‌افتد و آن اینکه چیزهای دیگری در آن وارد شده است مثلا گفته می‌شود واقعه عاشورا مصیبت خیلی بزرگی بر اهل اسلام و حتی اهل آسمان بوده است. به این ترتیب مفهوم مصیبت در این متن یک برجستگی پیدا می‌کند تا آنجا که گفته می‌شود من مصیبت‌زده هستم و از خدا می‌خواهم بر این مصیبت به من اجر بدهد و خدا را شکر می‌کنم که اهل این مصیبت شدم. گویی من یک متن جنگی می‌خوانم بعد می‌گویم مصیبتی بر من وارد شده و اجر بر این مصیبت را می‌طلبم.

نکته اینجا است که این واقعه تبدیل به یک مصیبتی شده که برای آن اجر می‌خواهم نه اینکه تبدیل به جنگی شود که بابت آن جنگ اجر بخواهم. در واقع مومنی که متن زیارت عاشورا را می‌خواند و در مفهوم حرب و سلم تامل می‌کند این جنگ را به جنگ خودش با نفس خودش تبدیل می‌کند. همه ما وقتی در مجالس عزا شرکت می‌کنیم به مجلس جنگ نمی‌رویم، به این مجالس می‌رویم که پاک شویم و با بدی‌های خودمان بجنگیم. اصلا این منطق امر دینی است. ماجرای امام حسین(ع) یک واقعه سیاسی است ولی در آن لحظه‌ای که این بعد را پیدا می‌کند و وارد زبان خاص دین می‌شود تبدیل به عبادت می‌شود.

خود این مسئله فی حد نفسه درونی کردن امر بیرونی است. امری در زمین اتفاق افتاد ما اینگونه آن را درونی کردیم. وقتی شما امر بیرونی را درونی می‌کنید امر درونی پنهان است و مخاطبانش درون‌گرایان هستند و آحاد جامعه درگیر آن نمی‌شوند. چه می‌کنیم که یک مرحله دیگری اتفاق بیفتد و این امر درونی شکل بیرونی برای خودش پیدا کند؟ اینجا بحث آیین مطرح می‌شود. آیین؛ جنگ درونی‌شده را به نمایش امر بیرونی تبدیل می‌کند. بر این اساس آیین، نمایش و محاکات جنگ درونی است.

۶۵۶۵

کد خبر 1673812

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: متن زیارت عاشورا امام حسین ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۱۱۵۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جامعه نخبگانی غرب، مفهوم نامه سال ۹۴ رهبر انقلاب را امروز درک کرد

وقتی سال ۱۳۹۴ رهبر معظم انقلاب نامه‌ای به جوانان غربی نوشتند و آن‌ها را به بیداری و آگاهی دعوت کردند؛ شاید کمتر کسی چنین باوری داشت که روزی جامعه نخبگانی غرب به این سطح از بینش و بصیرت برسد و علیه جنایات رژیم صهیونیستی دست به تحصن و اعتراض بزند

به گزارش ایسنا، پایگاه بصیرت نوشت، هفتم ژانویه ۲۰۱۵ (۱۷ دی‌ماه ۱۳۹۳) بود که افراد مسلح به دفتر یک مجله در فرانسه حمله کردند. در آن زمان گزارش‌های ابتدایی حاکی از کشته‌شدن ۱۲ نفر بود و تصاویر و فیلم‌های این حمله ترویستی به سرعت در فضای مجازی منتشر می‌شد. مجله شارلی ابدو که یک مجله فکاهی و هجوآمیز بود بارها به مقدسات اسلامی و حتی مسیحیت توهین کرده بود و درون‌مایه مطالب این مجله تا حدود زیادی دین‌ستیزانه و نژادپرستانه است. این حمله توسط دو نفر نام‌های سعید کواشی و شریف کواشی انجام می‌شد و علت آن را چاپ کاریکاتوری از ابوبکر البغدادی رهبر گروه تروریستی داعش در این نشریه اعلام کردند. چند روز بعد القاعده یمن مسئولیت حمله را به عهده گرفت و رهبر این گروه در پیامی اعلام کرد که مهاجمان به شارلی ابدو دستور داشتند که به خاطر «توهین به پیامبر اسلام» به دفتر این مجله حمله کنند.

ماجرای «شارلی ابدو» موجب شد تا به چند مسجد و تعدادی از اماکن متعلق به مسلمانان در فرانسه حمله شود. گروه‌های افراطی و نژادپرستانه حمله به فرانسه را بهانه‌ای یافتند تا جلوی موج مهاجرت از خارومیانه به کشورهای اروپایی را بگیرند و روزانه صحنه‌های تحقیرآمیزی از نحوه برخورد با مسلمانان در مرزهای کشورهای اروپایی از جمله یونان و صربستان منتشر می‌شد.

نامه هوشمندانه رهبر انقلاب به جوانان غرب در سال ۹۴

حمله به شارلی ابدو نه تنها موج اسلام ستیزی را متوقف نکرد بلکه آن را تشدید کرد و همین مجله در شماره بعدی خود کاریکاتوری از پیامبر اسلام (ص) را منتشر کرد. در واقع اوضاع جهانی از دو سو مسلمانان را هدف قرار می‌داد. از یک طرف داعش به عنوان نسخه اصلی اسلام به اروپا معرفی می‌شد و از طرفی مسلمانان آواره از دست داعش، در پشت مرزهای اروپا کتک می‌خوردند.

در حالی که سرخوردگی مسلمانان روز به روز در حال افزایش بود، رهبر معظم انقلاب اسلامی در هشتم آذر سال ۱۳۹۴ در یک ابتکار و فارغ از گفتگوهای معمول دیپلماتیک نامه‌ای را خطاب به جوانان غربی نگاشتند. این نامه که عموم جوانان در اروپا و امریکای شمالی را خطاب قرار می‌داد، با اشاره به حوادث فرانسه بر چند موضوع اساسی که جهان اسلام و اروپا را درگیر کرده بود اشاره داشت.

در حقیقت رهبر معظم انقلاب با درک صحیح از شرایط غرب راهی را پیش‌پای جوانان کشورهای اروپایی گذاشتند که از آن طریق به راحتی به سمت اسلام حقیقی رهنمون می‌شدند و آن قرآن بود. هم زمان هم نمونه‌های فراوانی از هدایت جوانان و نخبگان اروپایی به سمت اسلام از طریق دسترسی بدون واسطه به قرآن وجود داشت.

تهدیدات دانشجویان آمریکایی را نمی‌ترساند

حالا، اما بیش از ۲۰۰ روز از آغاز جنگ در غزه و کشتار مردم بی‌دفاع می‌گذرد و آمارها از این حکایت دارد که تاکنون حدود ۳۵ هزار نفر به شهادت رسیده و بیش از ۷۷ هزار نفر نیز مجروح شده‌اند. در چنین شرایطی شاهد هستیم که اساتید و دانشجویان بسیاری از دانشگاه‌های غرب به صحنه آمده و نسبت به ادامه این جنایت‌ها اعتراض می‌کنند. در این بین البته برخی معتقدند که فرهیختگان جهان غرب باید زودتر به کشتار مردم مظلوم غزه واکنش نشان می‌دادند نکته قابل توجه، اما گزارش شبکه ۱۲ اسرائیل از تظاهرات گسترده مردمی و اعتراضات سراسری دانشگاهیان در آمریکا علیه جنایات رژیم صهیونیستی بود که گزارشگر می‌گفت: «ما به لحظه انفجار و تعیین کننده‌ای نزدیک می‌شویم؛ تهدیدات واقعا دانشجویان را نمی‌ترساند و آن‌ها اصرار دارند که درآن مکان‌ها بمانند!»

در ادامه باید گفت که رسانه‌های اسرائلی به این نخبگان اتهاماتی مانند یهود ستیزی می‌زنند یا ادعا می‌کنند که آن‌ها تحت تاثیر جمهوری اسلامی ایران چنین رویکردی را در پیش گرفته‌اند، اما واقعیت این است که ایران در مسیر خردمندانه‌ای حرکت می‌کند که این روزها جامعه فرهیخته و دانشگاهی آمریکا نیز به آن پی‌برده است.

تحصن ۴۰ دانشگاه و بازداشت شماری از دانشجویان

در ادامه باید اذعان کرد که دانشجویان ۴۰ دانشگاه در آمریکا و کانادا برای حمایت از غزه تحصن کرده‌اند، در همین راستا دانشگاه کلمبیا اعلام کرد که تخلیه تظاهرکنندگان حامی فلسطین را از محوطه این دانشگاه به تعویق انداخته است.

دانشگاه کلمبیا در نیویورک آمریکا تخلیه تظاهرکنندگان طرفدار غزه را از محوطه دانشگاه به تعویق انداخت. ریاست دانشگاه کلمبیا ضمن اعلام این خبر افزود که مذاکرات با تظاهرکنندگان حامی فلسطین پیشرفت نشان داده و این مذاکرات همچنان ادامه دارد و پلیس نیویورک به محوطه دانشگاه دعوت نشده است.

منابع خبری هم اعلام کردند که پلیس آمریکا تحصن دانشجویان دانشگاه ایندیانا را در حمایت از غزه و فلسطین هدف حمله قرار داد. این حمله پس از آن صورت گرفت که تحصن کنندگان حاضر به جمع کردن چادهای نصب شده در محوطه دانشگاه نشدند.

به گفته منابع مذکور، پلیس دست‌کم ۳۳ دانشجوی معترض به نسل کشی در غزه را در این دانشگاه بازداشت کرده است. تحصن دانشجویان دانشگاه جورج واشینگتن در حمایت از غزه و فلسطین نیز با وجود بازداشت‌ها و سرکوب‌ها همچنان ادامه دارد. پلیس آمریکا دانشجویانی را در دانشگاه اوهایو در حمایت از غزه و فلسطین تظاهرات کرده بودند، هدف حمله و سرکوب قرار داد و شماری از آن‌ها را بازداشت کرد.

شعارهایی در حمایت از فلسطین و مردم ایران در دانشگاه‌های آمریکا

همچنین روز دوشنبه در دانشگاه ییل آمریکا نیز دانشجویان در ادامه تحصن دانشجویان در کالیفرنیا به اختصاص بودجه به رژیم اعتراض کردند که نزدیک به ۴۷ نفر از آن‌ها نیز بازداشت شدند. در دانشگاه نیویورک نیز اساتید دانشگاه، درست وقتی که مسئولان دانشگاه سعی در متفرق کردن دانشجویان داشتند، اساتید اطراف دانشجویان، دیوار تشکیل دادند و اجازه ندادند تجمع‌های اعتراضی متفرق شود. بخش جالب تجمع‌های اعتراضی علیه حمایت دولت آمریکا از رژیم، شعارهایی بود که در حمایت از مردم ایران داده شد. گروهی از دانشجویان از عملیات ایران در سرزمین‌های اشغالی نیز حمایت کردند. ادامه اعتراضات در کالیفرنیا و اوج گرفتن آن در دانشگاه‌های آمریکا تا آنجا ادامه پیدا کرد که «الیز استفانیک»، نماینده مجلس نمایندگان و هیات جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان، نامه‌ای ارسال کردند و به‌خاطر عدم تامین محیط امن برای دانشجویان از او خواستند که استعفا دهد. با این حال، اما دولت بایدن همچنان حامیان فلسطین را یهودستیز خوانده و اقدام اعتراضی دانشجویان را محکوم کرده است.

جان کلام
این تحولات در حالی است که رسانه‌های رژیم صهیونیستی اعلام کردند که پلیس آمریکا طی هفته گذشته حدود ۵۵۰ دانشجو حامی فلسطین و غزه را در دانشگاه‌های بزرگ این کشور بازداشت کرد. در این میان باید گفت این احتمال وجود دارد که اعتراضات به جنایت‌های رژیم صهیونیستی در جوامع دیگر نیز تکرار شود. نباید فراموش کرد که دستگاه رسانه‌ای جهان همواره تلاش می‌کند که واقعیت آنچه در غزه می‌گذرد به گوش جامعه نخبگان نرسد. اما به دلیل حجم بالای جنایت در غزه رسانه‌های آمریکایی نتوانستند، فضا را بسته نگه دارند. لازم به یادآوری است که اساتید و دانشجویانی که نسبت به شرایط مردم مظلوم غزه اعتراض می‌کنند خطر دستگیری را به جان می‌خرند و این اقدام آن‌ها نشان می‌دهد که این فرهیختگان به خاطر جمهوری اسلامی ایران چنین رویکردی را دنبال نکرده‌اند در واقع آن‌ها آگاه شده‌اند و وظیفه انسانی خود می‌دانند که از مردم مظلوم غزه دفاع کنند و این رویکرد نشانه دیگری از شکست اسرائیل است به عبارت دیگر باید خاطرنشان کرد که وقتی سال ۱۳۹۴ رهبر معظم انقلاب نامه‌ای به جوانان غربی نوشتند و آن‌ها را به بیداری و آگاهی دعوت کردند؛ شاید کمتر کسی چنین باوری داشت که روزی جامعه نخبگانی غرب به این سطح از بینش و بصیرت برسد و علیه جنایات رژیم صهیونیستی دست به تحصن و اعتراض بزند.

انتهای پیام